#HomoLudens: Je onderschat het belang van spel volgens Johan Huizinga – Elize de Mul (Human – Brainwash)

In dit door Elize de Mul gepubliceerde stuk wordt de theorie van Johan Huizinga (1872 – 1945) behandelt. Een historicus die het boek ‘Homo Ludens’ uitbracht en hierin zijn gedachte over het thema spel beschrijft.

Volgens Huizinga is spel ‘een vrije handeling die de speler geheel in beslag kan nemen die zich binnen een bepaalde tijd en ruimte voltrekt en volgens de regels ordelijk verloopt.’ 

‘De spelende mens vormt de fundering onder cultuur en de wijze waarop de samenleving vorm krijgt.’ ‘Cultuur komt immers niet zozeer voor uit spel, maar ontplooit zich in en als spel…Zonder Homo Ludens geen cultuur.’

Spel-erosie

Huizinga introduceert de term ‘spel-erosie’, volgens hem ‘verernstigt’ de samenleving zich. Als voorbeeld wordt voetbal aangehaald door de ‘hoge graad van technische organisatie, de materiële uitrusting en de zogenaamde ‘professionals’ verdwijnt het spel.‘

‘Huizing lijkt de erosie van het spel onder andere te wijten aan de voortschrijdende technologische ontwikkelingen. Doordat het communicatieverkeer tussen mensen zo makkelijk is, lokken techniek, publiciteit en propaganda volgens hem vooral ‘ongezonde competitie uit’ en maken zij bovendien een onmiddellijke bevrediging van aandriften mogelijk.’

De Mul stelt hierna de vraag hoe Huizinga zou kijken naar de internettende mens. Volgens de Mul zijn er veel argumenten dat het internet vruchtbaar is voor de Homo Ludens. Echter brengt ze daar tegen in dat Huizinga dat waarschijnlijk had gezien als ‘vals spel’ en ‘puerilisme (term voor kwajongensachtigheid in de politiek)’

‘Huizinga koppelt het puerilisme aan moderne technologieën die onze nooit verzadigde behoefte aan banale verstrooiing, de zucht tot grove sensatie en de lust aan massavertoon op snelle – maar tijdelijke wijze te bevredigen.’ 

Bovenstaande alinea is belangrijk in mijn onderzoek naar de relatie tussen spel en efficiëntie. Ja, door frictieloze software wordt mijn leven gemakkelijker maar dit zorgt vaak voor een tijdelijke bevrediging in plaats van het genieten van een spel zelf.

Zuiver spel

‘Echt een zuiver spel vermengt zich niet met commercie, politieke of maatschappelijke propoganda en belangen en vraagt om opoffering en heilige ernst.’

In een samenvatting van een evenement geïnitieerd door de Radboud Universiteit met als titel ‘Hoe zuiver spelen we nog’ met Elize de Mul en Léon Hanssen word benoemd. 

‘Het onderscheid tussen spel en ernst lijkt steeds meer te vervagen. Aan een spel zijn regels verbonden, maar als het wordt gespeeld met achterliggende motieven wordt hieraan voorbijgegaan: men speelt vals. Het lijkt er steeds meer op dat we terecht zijn gekomen in een spel dat geen regels meer kent en daarom geen spel meer is’

‘Sociale media is een speelveld geworden voor onze identiteit, maar wel een speelveld dat wordt bestuurd die uit zijn op winst. Vaak zijn de achterliggende motieven helemaal niet zo eerlijks als je in een spel zou verwachten.’ 

de Mul, E. (2019). #HomoLudens: Je onderschat het belang van spel volgens Johan Huizinga. brainwash.nl.
https://www.brainwash.nl/bijdrage/homoludens-je-onderschat-het-belang-van-spel-volgens-johan-huizinga

de Mul, E., & Hanssen, L. (2018, 30 mei). Hoe zuiver spelen we nog? Radboud Reflects.
https://www.ru.nl/radboudreflects/terugblik/terugblik-2018/terugblik-2018/18-05-30-spelende-mens-documentaire-gesprek/